De laatste tijd krijgen wij steeds meer (fiscale) vragen over bitcoins en andere cryptocurrency. Vragen als; is winst uit de handel in bitcoins belast? Betaal ik belasting over het minen van cryptocurrency? Wat moet ik doen als ik de bitcoin niet in mijn aangifte heb opgenomen? Kortom, tijd om de fiscale gevolgen van cryptocurrency op een rij te zetten.

Cryptocurrency: wat is het ook alweer?

Cryptocurrency, zoals de Bitcoin, Ethereum en Ripple, zijn digitale decentrale munteenheden, die gebruik maken van blockchain-technologie. Ze kennen geen centrale bank en deze munteenheden hebben ook geen intrinsieke waarde (zoals een link aan de goudprijs). De waarde is volledig afhankelijk van wat de markt ervoor geeft.

Bij cryptocurrencies zijn alle transacties openbaar en worden geverifieerd door het hele netwerk (alle eigenaren van de cryptocurrency), waardoor de markt volledig transparant is. Anderzijds bestaan de ‘rekeninghouders’ enkel uit een code, waardoor de persoon erachter in principe anoniem blijft.

Wat wij in dit artikel schrijven over bitcoins geldt ook voor de andere cryptocurrencies.

Eigendom van bitcoins

Voor de inkomstenbelasting (en vennootschapsbelasting) vormen bitcoins een bezitting, net zoals cash, (geld op) bankrekeningen, aandelen, obligaties en dergelijke. Bij individuen is over deze bezitting belasting verschuldigd in box 3 (inkomen uit sparen en beleggen). Voor 2017 geldt dat er belasting verschuldigd is als het totale vermogen op 1 januari 2017 in box 3 hoger is dan € 25.000 (bij fiscaal partners € 50.000). Voor 2018 geldt een grens van € 30.000 (€ 60.000 bij fiscaal partners).

Dit vermogen wordt vervolgens belast op basis van vastgestelde (fictieve) rendementen. De heffing is afhankelijk van het totale vermogen en loopt van ong. 0,86% – 1,62% (2017; en 0,6% – 1,61% voor 2018). Het werkelijke behaalde rendement is niet belang. Zijn uw cryptocurrency sterk in waarde gestegen, dan is deze stijging belastingvrij (zie  de volgende paragraaf). Een waardedaling is ook niet aftrekbaar voor de belastingheffing.

Om de waarde op 1 januari van de bitcoins te bepalen, moet worden uitgegaan van de koers op 00.00 uur (‘nieuwjaar’). De Belastingdienst neemt daarbij het standpunt in dat het de koers moet zijn van het platform waarvan u de bitcoins bezit. Hoewel dat waarschijnlijk geen grote verschillen in waarde zal opleveren, is het de vraag of dat niet iedere genoteerde koers mag zijn, zolang het maar op nieuwjaar is. Dit maakt het in sommige gevallen ook eenvoudiger om deze waarde te bepalen.

Voor vennootschappen moeten de bitcoins op de balans worden opgenomen. De vraag is daarbij of dat tegen de aankoopprijs of tegen de dagkoers zou moeten. Vanuit het oogpunt van voorzichtigheid denken wij dat een waardering tegen aankoopprijs of lagere dagkoers aanvaardbaar is. De winst wordt dan uitgesteld tot het moment van verkoop van de bitcoins.

Handel in bitcoins

Als u actief in bitcoins handelt, komt de vraag op of de bitcoins nog wel in box 3 mogen worden belast of dat de handelsresultaten in box 1 vallen. Dit betekent een heffing oplopend tot 52% (2017; 51,95% voor 2018) over deze resultaten. Dat is een groot verschil in heffing en kan bijvoorbeeld voor 2017 tot aanzienlijke heffingen leiden door de sterk opgelopen koersen eind 2017. Naar onze mening zal daar slechts in uitzonderingssituaties (bijv. voorkennis of marktmanipulatie) sprake van kunnen zijn. Wij raden u daarom aan om contact met ons op te nemen, mocht u hierover twijfelen of in een discussie met de Belastingdienst raken.

Bitcoins als betaalmiddel

Steeds meer ondernemers accepteren de bitcoin als betaalmiddel. Hoewel het Hof Den Haag in 2016 heeft geoordeeld dat de bitcoin geen wettig betaalmiddel is, is daartegen fiscaal gezien geen bezwaar. Zolang u de bitcoins in uw administratie opneemt, kunt u gewoon bitcoins (of andere crypto’s) als betaalmiddel accepteren.

Bij een IB-onderneming is het dan nog de vraag hoelang de bitcoins onderdeel uitmaken van het ondernemingsvermogen, omdat ‘overtollige liquiditeiten’ niet tot het ondernemingsvermogen behoren. Wanneer dit moment is, is soms lastig vast te stellen, maar daarna ‘verhuizen’ de bitcoins naar uw box 3-vermogen. Dit betekent een ander fiscaal regime: bij de onderneming worden de waardestijgingen en -dalingen belast, terwijl dat bij box 3-vermogen niet het geval is. Een goede timing en documentatie kan een belastingvoordeel opleveren.

Cryptocurrency en btw

Voor de btw geldt dat op de handel van bitcoins geen btw verschuldigd is. Dit is door het Hof van Justitie van de EU bepaald, omdat volgens het hof bij bitcoins sprake is van een financiële transactie. Het is theoretisch nog wel de vraag of dat voor andere cryptocurrencies ook geldt, maar wij verwachten van wel. Dit betekent dat onderlinge transacties zonder de heffing van btw kunnen plaatsvinden. Hetzelfde geldt voor het omwisselen van cryptocurrencies in euro’s, dollars of andere valuta. Voor de volledigheid: bij de verkoop van goederen met betaling in bitcoins is over deze goederen wel btw verschuldigd, zoals ook bij de betaling in normale valuta het geval is.

Minen van cryptocurrency

Hoewel dit in Nederland steeds minder voorkomt, is het minen van cryptocurrency fiscaal ook van belang. Als u cryptocurrencies aan het minen bent, zijn de (positieve) netto-opbrengsten van deze activiteit vaak belast als zogenoemd ‘resultaat uit overige werkzaamheden’ of als winst uit onderneming. Dit betekent een heffing tot 52% over de nettoresultaten. Het is erg afhankelijk van de feitelijke situatie of een dergelijke fiscale kwalificatie terecht is en op welke wijze de nettoresultaten berekend moeten worden. Vooral de vraag op welke manier de latere waardestijgingen (of -dalingen) moeten worden behandeld kan cruciaal zijn voor de hoogte van de belastingheffing. Wij raden u aan om in dergelijke situaties vooral contact met ons op te nemen om de situatie te bespreken.

Bitcoins als loon

Als u als werknemer (deels) wordt uitbetaald in bitcoins, is de fiscale behandeling hetzelfde als bij loon in geld. De waarde ervan is gewoon belast als looninkomsten. Uw werkgever moet er tevens loonheffingen en dergelijke over betalen. U neemt dit deel van uw inkomen in uw aangifte inkomstenbelasting op.

Cryptocurrency niet in aangifte opgenomen

Het kan natuurlijk gebeuren dat u uw cryptocurrencies (nog) niet in uw aangifte heeft opgenomen (als box 3-vermogen, loon of op een andere manier). Vooral gezien de hoge koers op 1 januari 2018,  kan dat voor de toekomst een belangrijke vraag worden, maar speelt ook de situatie in het verleden mee. Mocht u alsnog het bezit van cryptocurrency bij de Belastingdienst willen aangeven, dan bestaat daarvoor de zogenoemde inkeerregeling. Onder toepassing van de inkeerregeling betaalt u nog wel de over het verleden verschuldigde belasting, maar voorkomt u een boete of wordt deze gematigd. Wij raden u aan dit onder begeleiding van een fiscaal adviseur te doen en wij zijn u hierbij uiteraard graag van dienst. Indien de Belastingdienst u namelijk uit eigen beweging ‘op het spoor’ komt, kan de boete oplopen tot 300% van de verschuldigde belasting! U dient hierbij te bedenken dat navordering over een periode van 12 jaar mogelijk is en alle transacties in cryptocurrency eeuwig openbaar blijven.

Tot slot

De fiscale gevolgen van bitcoins zijn voor een groot deel al duidelijk, maar er zijn ook nog verschillende open vragen. Deze vragen zullen in de toekomst vast eens in wetgeving worden vastgelegd of aan een rechter worden voorgelegd. Wij houden u daarvan uiteraard op de hoogte.

Als u vragen heeft over een van de bovenstaande situaties, in een discussie met de Belastingdienst verwikkeld bent, fiscaal advies wilt over uw situatie of als u een andere vraag heeft over cryptocurrencies, neem dan vrijblijvend contact met ons op.