De fiscale eenheid vennootschapsbelasting is met terugwerkende kracht ingrijpend gewijzigd door een uitspraak van het Hof van Justitie van de Europese Unie. De wijzigingen werken terug tot 25 oktober jl. Hoewel de uitspraak kansen biedt voor bepaalde internationale situaties, zijn er voornamelijk bedreigingen voor nationale situaties. Laat de gevolgen voor uw fiscale eenheid beoordelen. Wij vertellen u graag meer.

Uitspraak Hof van Justitie

Onder het recht van de Europese Unie mogen buitenlandse situaties niet slechter behandeld worden dan binnenlandse. Er heerst daarom al jaren een juridische strijd over de fiscale eenheid, omdat die alleen in binnenlandse situaties mogelijk is. Enige jaren geleden was al geoordeeld dat een grensoverschrijdende fiscale eenheid niet door Nederland hoeft te worden toegestaan. De huidige procedure ging erover of slechts bepaalde maatregelen, zoals het voorkomen van renteaftrekbeperking, wel grensoverschrijdend moesten worden toegestaan.
Het Hof van Justitie van de Europese Unie (HvJ) heeft nu geoordeeld dat Nederland in strijd handelt met het EU-recht door deze specifieke voordelen van de fiscale eenheid niet in internationaal verband toe te staan (‘per-element benadering’). Dit betekent dat Nederland de voordelen van de fiscale eenheid ook in grensoverschrijdende situaties moet toepassen voor alle aanslagen die nog niet onherroepelijk vaststaan.

Reactie staatssecretaris

Het HvJ heeft hiermee het advies van de advocaat-generaal gevolgd. Toen dit advies werd gepubliceerd op 25 oktober jl., kondigde de staatssecretaris direct spoedmaatregelen aan met terugwerkende kracht naar die datum om 11.00 uur. In een eerder nieuwsbericht stonden we hierbij stil. De reactie van Nederland is niet om de voordelen ook internationaal toe te staan, maar om ook in nationale situaties de werking van de fiscale eenheid te beperken.
De maatregelen houden in wezen een introductie van de ‘per-elementbenadering’ in binnenlandse situaties in en vormen een versobering van het huidige fiscale eenheidsregime. Onder het mom van even ongunstig behandelen is ook gelijk behandelen. Voor bepaalde regelingen zal voortaan gehandeld moeten worden alsof er geen fiscale eenheid bestaat.
Na de uitspraak van het HvJ heeft de staatssecretaris laten weten in het tweede kwartaal van 2018 met wetgeving te komen. Echter, vanwege de terugwerkende kracht die de wetgeving zal hebben is het van belang om nu al actie te ondernemen.

Gevolgen voor binnenlandse situaties

De gevolgen voor binnenlandse situaties zijn groot. Binnen een fiscale eenheid gaan namelijk de beperkingen van de renteaftrek tegen winstdrainage (art. 10a VPB) en bovenmatige deelnemingsrente (art. 13l VPB) gelden. Daarnaast gaan er beperkingen gelden bij verliesverrekening indien er wijzigingen ontstaan in het uiteindelijke (aandelen)belang (art. 20a VPB). Tevens wordt de deelnemingsvrijstelling op onderdelen (art 13, lid 9-17 VPB) aangepast. Tot slot wordt de afdrachtvermindering voor dooruitdelingen binnen de dividendbelasting (art. 11 DB) gewijzigd. Andere voordelen van de fiscale eenheid, zoals fiscaal geruisloze overdracht van vermogensbestanddelen en verliesoverdracht binnen een fiscale eenheid zullen zoals het nu lijkt blijven bestaan.
Vooral omdat deze wijzigingen met terugwerkende kracht tot 25 oktober jl. zullen gelden, is het van groot belang om de impact in uw situatie te beoordelen. Uw situatie is in ieder geval precair indien er interne leningen zijn verstrekt, waarvan het vermogen (direct of indirect) is gebruikt voor kapitaalstortingen, dividenduitkeringen of de aankoop van een deelneming.

Kansen voor internationale situaties

De uitspraak biedt ook kansen voor internationale situaties. Het HvJ heeft geoordeeld dat Nederland de per-elementbenadering moet toestaan. Indien in uw situatie bijvoorbeeld een renteaftrekbeperking van toepassing is, terwijl die niet van toepassing zou zijn als een fiscale eenheid zou kunnen worden gevormd, dan biedt de uitspraak een kans. In dat geval kunt u zich beroepen op deze gunstigere behandeling. Vanwege de terugwerkende kracht van de maatregelen, kan dat alleen voor de periode tot 25 oktober 2017 om 11.00 uur. Daarbij geldt dat de aanslag vennootschapsbelasting over die periode nog niet onherroepelijk vast moet zijn komen te staan. Laat uw situatie vooral beoordelen indien u meent dat deze grensoverschrijdende per-elementbenadering voordelen zou kunnen bieden.

Toekomst fiscale eenheid

De staatssecretaris geeft voorts aan dat deze spoedmaatregelen hoogstwaarschijnlijk van tijdelijke aard zullen zijn. De staatssecretaris wil voor de toekomst een gedegen concernregeling in het leven roepen die zowel juridisch als uitvoeringstechnisch toekomstbestendig is. Over de vormgeving van een nieuwe concernregeling zal mede met het oog op een goed fiscaal ondernemingsklimaat, overleg plaatsvinden met het bedrijfsleven en de advieswereld.

Tot slot: onderneem actie!

Wij kunnen het niet vaak genoeg zeggen: de gevolgen van deze maatregelen zijn groot! Indien u gebruik maakt van een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting raden wij u aan deze te laten beoordelen op de mogelijke gevolgen. Daarnaast bestaan er in internationale situaties mogelijk kansen als de Nederlandse wetgeving nu belemmeringen opwerpt; laat ook die beoordelen.

Uiteraard zijn wij graag bereid om naar uw situatie te kijken. Mocht u vragen hebben, neem dan vooral contact met ons op.